طلاق جزو حقوق قانونی مرد محسوب می شود که می تواند با مراجعه به دادگاه پس از و تعیین تکلیف درخصوص حقوق قانونی همسر خود، از دادگاه تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نماید زن نیز براساس قانون و مطابق شرایطی م یتواند از دادگاه تقاضای صدور حکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق را نماید. در هر حال درخواست طلاق از ناحیه زن انواعی داد که هر کدام مستلزم تحقق شرایطی است که دیلا به آنها اشاره می کنیم :
1) طلاق خلع
در طلاق خلع زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در قبال مالی که به او می دهد که این مال می تواند معادل مهریه یا بیشتر یا کمتر باشد، از دادگاه درخواست طلاق می نماید.
2) احراز شرایط ضمن عقد
زوج باید هنگام امضای شروط مندرج در سند نکاحیه ، به این توجه داشته باشد که در صورت تحقق هر یک از آن شروط، زوجه می تواند به دادگاه مراجعه کند و تقاضای احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق به استناد آنها شروط را از دادگاه نماید و حکم طلاق خود را درخواست کند.
آن شروط عبارتند از :
1- خودداری شوهر از دادن نفقه زن به مدت 6 ماه به هر عنوان حتی با توسل به اجبار
2- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید
3- ابتلای زوج به بیماری های خطرناک و درمان نشدنی به نحوی که دوام زندگی زناشویی را برای زوجه به خطر بیندازد
4- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعاً ممکن نباشد.
5- بی توجهی به رأی دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
6- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که براثر ناتوایی در پرداخت منجر به 5 سال حبس بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی منتفی به 5 سال بازداشت یا بیشتر شود و حکم مجازات درحال اجرا باشد.
7- ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مخدر که به تشخیص دادگاه به زندگی خانوادگی خلل وارد کند
8- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند یا 6 ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند
9- محکومیت قطعی زوج در ارتکاب به جرم و اجرای هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر که آبروی زوجه را به خطر بیندازد.
10- باردارشدن زوجه از زوج بعد از 5 سال به علت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر
11- مفقودالاثر شدن زوج و مراجعه نکردن به دادگاه 6 ماه بعد از مراجعه زوجه به دادگاه و ازدواج مجدد زوج بدون رضایت زوجه یا اجرانکردن عدالت بین همسران به تشخیص دادگاه
بنابراین با تحقق هر یک از این شروط و اثبات آن در دادگاه ، زن می تواند به استناد وکالت ضمن عقد با مراجعه به دادگاه خانواده و پس از اخذ حکم خود نسبت به اجرا و ثبت صیغه طلاق به وکالت از شوهر اقدام نماید . البته زوجین می توانند هر نوع شرط دیگری را در عقدنامه درج کنند تا به استناد آن زن بتواند با مراجعه به دادگاه اعمال وکالت در طلاق بپردازد. البته زوجین می تواند ضمن عقد نکاح حقوقی مانند حق تحصیل، حق اشتغال، حق انتخاب محل سکونت یا شرط تضمین پرداخت مهریه از سوی اعضای خانواده مرد و غیره را نیز در عقدنامه های خود درج نمایند.
3) وکالت در طلاق
طرفین عقد ازدواج می توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد نباشد ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر مطرح کنند، مثل اینکه شرط شود هر گاه شوهر زن دیگری بگبرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق کند یا علیه حیات زن سوءقصد یا سوءرفتاری کند که زندگانی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود، زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در دادگاه و صدورحکم نهایی، خود را مطلقه سازد.بنابراین زن می تواند اقدام به اخذ وکالت در طلاق به استناد تحقق شرط یا به طور مطلق نماید و با مراجعه به دادگاه از ناحیه زوج، خود را مطلقه نماید.
4) طلاق به استناد عسروحرج
درصورتی که دوام زوجیت موجب عسروحرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسروحرج مذکور در محکنه ثابت شود دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و اگر اجبار امکان پذیر نباشد، زوجه به اذن دادگاه طلاق داده می شود.
عسروحرج عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زن با مشقت همراه کند و تحمل آن مشکل باشد.
برخی مصادیق عسرو حرج پس از احراز دادگاه
1- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب در مدت یکسال بدون عذرموجه
2- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلای وی به مشروبات الکی که براساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف مواد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.
3- محکومیت قطعی زوج به حبس 5 سال یا بیشتر
4- ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
5- ابتلای زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا هر عارضه صلب العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.دادگاه در این موارد و در سایر مواردی که عسروحرج زن در دادگاه ثابت شود، حکم طلاق را صادر می نماید.
5) استنکاف شوهر از دادن نفقه
در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای دادگاه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می نماید. و در صورت عجز شوهر از دادن نفقه نیز همین طور است.