پاسخ - آیا می توان با پدر در مورد ارث مادر توافق نمود ؟
- ارث به معنای انتقال قهری اموال و دارایی های فردی است که فوت شده به وراث وی می باشد. برخی اصطلاحات ارث عبارت اند از:
مورث : شخصی که فوت می کند و دیگران از از ارث می برند.
وارث : شخصی که از متوفی (مورث) ارث می برد.
ترکه : اموالی است که از متوفی باقی مانده است.
- شرایط ارث بردن عبارت است از:
1- مرگ مورث
2- زنده بودن وارث
3- وجود رابطه ی نسبی و سببی
4- وجود ترکه
5- تأدیه دیون
6- عدم وجود موانع ارث بری یعنی قتل مورث، کفر، لعان و ولادت از زنا.
- مطابق ماده 862 قانون مدنی طبقات ارث که به موجب رابطه ی نسبی ارث می برند به شرح زیر می باشد:
اولین طبقه : والدین، فرزندان و فرزندان فرزندان
دومین طبقه : اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آن ها
سومین طبقه : خواهران، برادران والدین و اولاد آن ها
- لازم به ذکر است در صورت زنده بودن حتی یک نفر از طبقه قبلی، افراد طبقه بعدی ارثی نمی برند.
- همچنین وجود افراد درجه اول مانع از ارث بری درجات بعدی می شود.
- همچنین خویشاوندان سببی یعنی اشخاصی که با ازدواج به یکدیگر مربوط می شوند، از یکدیگر ارث نمی برند، مگر زن و شوهر.
- هیچ یک از وارثان طبقه های سه گانه مانع از ارث بردن زن و شوهر نمی شوند.
- لازم به ذکر است در عقد موقت رابطه ی ارث بری میان زن و مرد وجود ندارد و طرفین نمی توانند بر ای امر توافق نمایند. ارث بری زن و شوهر از یکدیگر مخصوص ازدواج دائم می باشد.
- فرزندخوانده از زن و شوهری که او را سرپرستی می کنند ارث نمی برد و پدرخوانده و مادرخوانده نیز از فرزندخوانده ارث نمی برند.
- ترکه پس از فوت فرد متوفی به صورت قهری به وراث تعلق می یابد اما به موجب ماده 225 قانون امور حسبی دیون و حقوقی که به عهده متوفی است بعد از هزینه کفن و دفن و تجهیز متوفی و سایر هزینه‌های ضروری از قبیل هزینه حفظ و اداره ترکه باید از ترکه داده شود.
مراحل مطالبه سهم ارث توسط وراث
برای اینکه وراث بتوانند سهم الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، ابتدا لازم است سهم‌الارث هر یک از آنها بررسی و اثبات شود. این امر بوسیله ی گواهی انحصار وراثت صورت می پذیرد.
گواهی انحصار وراثت توسط شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی صادر می گردد.
علاوه بر گواهی انحصار وراثت، وراث برای این که بتوانند از حقوق مالی و اموال باقیمانده از متوفی مانند حقوق بازنشستگی و دیه استفاده کنند و همچنین اموال حقوقی متوفی را نقل و انتقال دهند و یا از حساب های بانكی متوفی برداشت نمایند، ملزم به ارائه گواهی حصر وراثت و گواهینامه واریز مالیات بر ارث می باشند.
در رابطه با توافق بر سر ارث مادر با پدر قبل از فوت او باید گفت امکان انتقال مال و اموال قبل از فوت اشخاص به فرزندان وجود دارد. با این حال این انتقالات دیگر ارث محسوب نمی شود.
در واقع ارث مفهومی است که پس از فوت افراد محقق شده و قوانین آن تابع مقررات قانونی خاصی است در حالی که انجام معامله و انتقال اموال در زمان حیات با هر انگیزه ای که باشد همچون انجام سایر معاملات و تابع قوانین هر عقدی است که در قالب آن انجام می شود.
پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص توافق بر سر ارث مادر با پدر قبل از فوت او
♦ در پاسخ به پرسش شما باید گفت بنظر می رسد دستنوشته ی مذکور از دو جهت قابل بررسی است؛ اگر آن را اقرار محسوب نماییم، با اثبات کذب بودن آن نزد دادگاه دیگر به آن ترتیب اثر داده نمی شود.
♦ اما اگر آن را انصراف از سهم الارث حساب نماییم، در خصوص ارث مادر نافذ می باشد اما در خصوص پدر از آنجایی که او در آن زمان در قید حیات بوده است، انصراف از ارث معنایی ندارد چراکه انتقال ارث قهری می باشد و تنها پس از انجام مراحل قانونی شخص می تواند در آن تصرف نماید. بهتر است جهت دفاع در هنگام استناد به دستنویس مذکور، از وکیل کمک بگیرید.
مستندات قانونی - اعتبار توافقات بر سر ارث
ماده ۳۰ قانون مدنی
هر مالکی نسبت به مایملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد.
ماده ۸۶۱ قانون مدنی
موجب ارث دو امر است: نسب و سبب.
ماده ۸۶۲ قانون مدنی
اشخاصی که به موجب نسب ارث میبرند سه طبقه‌اند:
۱. پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.
۲. اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها.
۳. اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.
ماده ۸۶۳ قانون مدنی
وارثین طبقه بعد وقتی ارث میبرند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد.
ماده ۸۶۴ قانون مدنی
از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث میبرند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.
ماده ۸۶۵ قانون مدنی
اگر در شخص واحد موجبات متعدده ارث جمع شود به جهت تمام آن موجبات ارث میبرد مگر اینکه بعضی از آنها مانع دیگری باشد‌که در این صورت فقط از جهت عنوان مانع میبرد.
ماده ۸۶۶ قانون مدنی
در صورت نبودن وارث امر ترکه متوفی راجع به حاکم است.
ماده ۸۶۷ قانون مدنی
ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا میکند.
ماده ۸۶۸ قانون مدنی
مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمیشود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته.
ماده ۸۶۹ قانون مدنی
حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق میگیرد و باید قبل از تقسیم آن اداء شود ازقرار ذیل است:
۱.قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است.
۲. دیون و واجبات مالی متوفی.
۳. وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آنها.
ماده ۸۷۰ قانون مدنی
حقوق مزبوره در ماده قبل باید به ترتیبی که در ماده مزبوره مقرر است تادیه شود و مابقی اگر باشد بین وراث تقسیم گردد.
ماده ۸۷۱ قانون مدنی
هر گاه ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند مادام که دیون متوفی تادیه نشده است معاملات مزبوره نافذ نبوده و دیان میتوانند آن را بر هم زنند.
ماده ۸۷۲ قانون مدنی
اموال غایب مفقودالاثر تقسیم نمیشود مگر بعد از ثبوت فوت او یا انقضاء مدتیکه عادتاً چنین شخصی زنده نمیماند.
ماده ۸۷۳ قانون مدنی
اگر تاریخ فوت اشخاصی که از یکدیگر ارث میبرند مجهول و تقدم و تاخر هیچ یک معلوم نباشد اشخاص مزبور از یکدیگر ارث نمیبرند مگر آنکه موت به سبب غرق یا هدم واقع شود که در این صورت از یکدیگر ارث میبرند.
ماده ۸۷۴ قانون مدنی
اگر اشخاصی که بین آنها توارث باشد بمیرند و تاریخ فوت یکی از آنها معلوم و دیگری از حیث تقدم و تاخر مجهول باشد فقط آن که تاریخ فوتش مجهول است از آن دیگری ارث میبرد.
ماده ۸۷۵ قانون مدنی
شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صورتی ارث میبرد که نطفه او حین‌الموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد.
ماده ۸۷۶ قانون مدنی
با شک در حیات حین ولادت حکم وراثت نمیشود.
ماده ۸۷۷ قانون مدنی
در صورت اختلاف در زمان انعقاد نطفه امارات قانونی که برای اثبات نسب مقرر است رعایت خواهد شد.
ماده ۸۷۸ قانون مدنی
هر گاه در حین موت مورث حملی باشد که اگر قابل وراثت متولد شود مانع از ارث تمام یا بعضی از وراث دیگر میگردد تقسیم ارث به عمل نمیآید تا حال او معلوم شود و اگر حمل مانع از ارث هیچ یک از سایر وراث نباشد و آنها بخواهند ترکه را تقسیم کنند باید برای حمل حصه‌ای که مساوی حصه دو پسر از همان طبقه باشد کنار گذارند و حصه هر یک از وراث مراعا است تا حال حمل معلوم شود.
ماده ۸۷۹ قانون مدنی
اگر بین وارث غایب مفقود الاثری باشد سهم او کنار گذارده میشود تا حال او معلوم شود در صورتی که محقق گردد قبل از مورث مرده است حصه او به سایر وراث بر میگردد و الا به خود او یا به ورثه او میرسد.
ماده ۸۸۰ قانون مدنی
قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع میشود اعم از اینکه قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری.
ماده ۸۸۱ قانون مدنی
در صورتی که قتل عمدی مورث به حکم قانون یا برای دفاع باشد، مفاد ماده فوق مجری نخواهد بود.
ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی
کافر از مسلم ارث نمیبرد و اگر در بین ورثه متوفای کافری مسلم باشد وراث کافر ارث نمیبرند اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشند.
ماده ۸۸۲ قانون مدنی
بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده از پدر و پدر از او ارث نمیبرد لیکن فرزند مزبور از مادر و خویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث میبرند.
ماده ۸۸۳ قانون مدنی
هر گاه پدر بعد از لعان رجوع کند پسر از او ارث میبرد لیکن از ارحام پدر و همچنین پدر و ارحام پدری از پسر ارث نمیبرند.
ماده ۸۸۴ قانون مدنی
ولد الزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمیبرد لیکن اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آن است نسبت به یکی از ابوین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث میبرد و بالعکس.
ماده ۸۸۵ قانون مدنی
اولاد و اقوام کسانی که به موجب ماده ۸۸۰ از ارث ممنوع میشوند محروم از ارث نمیباشند بنابراین اولادی کسی که پدر خود را کشته باشد از جد مقتول خود ارث میبرد اگر وارث نزدیکتری باعث حرمان آنان نشود.
ماده ۱۲۷۶ قانون مدنی
اگر کذب اقرار نزد حاکم ثابت شود آن اقرار اثری نخواهد داشت.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما