بررسی انفساخ عقد بدلیل برگشت خوردن چک مبلغ قرارداد  

_{^{پاسخ – آیا می توان از اعمال شرط انفساخ بدلیل برگشت خوردن چک جلوگیری کرد ؟}}

• در اصطلاح حقوقی انفساخ به معنای این است که در بعضی شرایط علی رغم اینکه عقد یا قرارداد بصورت صحیح واقع شده است، ممکن است در مواردی بدون نیاز به اراده حقوقی جدید، منحل گردد. یعنی در اثر وقوع واقعه ای که در قرارداد تصریح شده است ، قرارداد به خودی خود منحل خواهد شد و دیگر اثر حقوقی ندارد و طرفین دیگر ملزم به آن قرارداد نیستند چرا که دیگر قراردادی وجود ندارد.
• انفساخ به دو صورت امکان پذیر است: در قرارداد شرط شود که در صورت ایجاد شرایط خاصی، مانند عدم انجام تعهد از سوی یکی از طرفین، قرارداد منفسخ شود.گاهی اوقات ممکن است که انفساخ به حکم قانون باشد . مانند منفسخ شدن عقد وکالت بدلیل فوت یکی از طرفین.
• پس از انفساخ قرارداد، قانوناً نیازی به ارائه دادخواست حقوقی جدید نمی باشد و فردی که از انفساخ نفع می برد، می تواند در صورت نیاز، به انفساخ استناد نماید. یعنی همانطور که ایجاد با أراده دو طرف صورت گرفته است با شروط لازم الاتباعی که در قرارداد ذکر شده است قرارداد منحل خواهد شد دقیقا مثل مواردی که قانون حق فسخ قرارداد را می دهد که به تصریح قانون به هر لفظی که دلالت بر فسخ معامله کند ، قرارداد فسخ خواهد شد.
• اما در بعضی موارد ذینفع بدلیل ادعاهای احتمالی که ممکن است از سوی طرف دیگر قرارداد مطرح گردد و یا بدلیل تعیین تکلیف موضوع قرارداد، میتواند تایید انفساخ قرارداد را از دادگاه با ارائه دادخواست مطالبه نماید. دادگاه در وقت تعیین شده با بررسی اظهارات طرفین و ملاحظه مدارک استنادی، رأی به تایید انفساخ قرارداد می دهد.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص انفساخ قرارداد در اثر برگشت خودرن چک}}

♦  در این نوع سوالات بهتر است که تمام متن قرارداد به رویت یک وکیل متخصص قراردادها برسد تا تمام ابعاد قرارداد روشن شود.

در این خصوص ممکن است دو جور استدلال شود که نگارنده استدلال دوم را به واقع و نظر قانونگذار نزدیکتر دانسته و منصفانه تر می داند: 

استدلال اول - شرط فاسخ در قرارداد تعیین شده است یعنی مدت و سررسید خاصی برای آن در نظر گرفته نشده است و به نفس ایجاد قرارداد شرط حاصل شده است و با ترک فعل پیش بینی شده در قرارداد یعنی پاس نشدن چک ها، عمل خارجی رخ داده شده است و قرارداد به خودی خود منحل شده است ؛ با انفساخ قرارداد، تمام تعهدات و شروط ضمن عقد و آثار و نتایج آن مرتفع میشود و موجبی برای مطالبه ی خسارت تاخیر انجام تعهد، باقی نمانده است. در اینجا قرارداد و تمامی شروط  به تبع قرارداد از بین رفته است و تعهداتی دیگر باقی نمانده است که شخص ثالثی بخواهد تبدیل تعهد به تبدیل مدیون انجام دهد. پس اثر انفساخ مانند فسخ نسبت به اینده است و تعهدات ماقبل آن ‌پا بر جا خواهد بود اما تعهدات اینده بلا اثر خواهد شد.

استدلال دوم - خریدار در دوره مالکیت خود در زمانی که عقد یقیناً پا بر جا بوده با اعمال حق مالکیت اقدام به فروش نموده (در فرضی که حق فروش به طور محدود از وی سلب نشده باشد).در نتیجه قرارداد و توافقات بین خریدار و فروشنده اول منتفی است و قابلیت اعمال علیه خریدار دوم را ندارد.همچنین مشخص است که رابطه قراردادی بین فروشنده اول و خریدار دوم هم وجود ندارد؛ پس شرط فاسخی هم نیست و با فوت خریدار اول و عدم وصول چک معامله اول ، خدشه ای به مالکیت خریدار دوم وارد نمی شود.

_{^{مستندات قانونی - انفساخ قرارداد بدلیل برگشت خودن چک}}

ماده ی ۳۸۷ قانون مدنی
اگر مبیع قبل از تسلیم، بدون تقصیر و اهمال از طرف بایع تلف شود، بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری مسترد شود. مگر این که بایع برای تسلیم به حاکم یا قائم مقام او رجوع کرده باشد که در این صورت تلف از مال مشتری خواهد بود.
ماده ی ۴۸۳ قانون مدنی
اگر در مدت اجاره، عین مستاجره به واسطه ی حادثه کلا یا بعضا تلف شود، اجاره از زمان تلف نسبت به مقدار تلف شده، منفسخ میشود و در صورت تلف بعض آن، مستاجر حق دارد، اجاره را نسبت به بقیه فسخ کند یا فقط مطالبه ی تقلیل نسبی مال الاجاره کند.

ماده ی ۵۲۷ قانون مدنی
هرگاه زمین به واسطه ی فقدان آب یا علل دیگر از این قبیل، از قابلیت انتفاع خارج شود و رفع مانع ممکن نباشد، عقد مزارعه منفسخ می شود.

ماده ی ۵۵۱ قانون مدنی
عقد مضاربه به یکی از علل ذیل منفسخ می شود:
در صورت موت یا جنون یا سفه احد طرفین.
در صورت مفلس شدن مالک.
در صورت تلف شدن تمام سرمایه و ربح.
در صورت عدم امکان تجارتی که منظور طرفین بوده است.

ماده ی ۶۳۸ قانون مدنی
عاریه عقدی است. جایز و به موت هر یک از طرفین، منفسخ می شود.

ماده ی ۶۸۳ قانون مدنی
هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است، خود انجام دهد یا به طور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد به جا آورد، مثل این که مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود. خود بفروشد، وکالت منفسخ می شود.

ماده ی ۹۵۴ قانون مدنی
کلیه ی عقود، جایزه به موت أحد طرفین، منفسخ می شود و همچنین به سفه در مواردی که رشد معتبر است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما