انتخاب بین وصیت نامه و صلحنامه

_{^{پاسخ – برای انتقال اموال بعد از فوت وصیت مناسب تر است یا صلح ؟}}

• قانونگذار در ماده 825 قانون مدنی، وصیت نامه را به دو نوع تملیکی و عهدی تقسیم نموده است.
• در خصوص وصیت نامه تملیکی می توان گفت شخص متوفی می تواند تا یک سوم از کل اموال و دارایی های خود را به دیگران ببخشد و در اختیار آن ها قرار دهد و ورثه ملزم هستند تا به آن عمل نمایند.
• در خصوص وصیت نامه عهدی نیز باید گفت که شخص متوفی اموری را بر عهده دیگران قرار می دهد که بعد از فوت او می بایست به آن امور عمل گردد. البته نکته مهمی که به آن باید توجه داشت این است با توجه به ماده 843 قانون مدنی وصیت بیشتر از میزان یک سوم دارایی ها و اموال نافذ نیست و ورثه این حق را دارا هستند تا نسبت به میزان مازاد بر یک سوم اموال و دارایی ها عمل ننمایند.
• همچنین باید توجه داشت که ماده 276 قانون امور حسبی در خصوص تنظیم وصیت نامه سه روش را مشخص نموده است این موارد شامل تنظیم وصیت نامه به طور رسمی، خود نوشت و سری است.
• وصیت نامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت می گردد. در خصوص ویژگی این وصیت باید اشاره کرد که افراد دیگر نگران از بین رفتن این وصیت نیستند چرا که به طور رسمی ثبت شده است و همچنین نیاز به اثبات آن در دادگاه و مراجع قضایی نیست.
• در خصوص وصیت نامه خودنوشت باید گفت که این وصیت یک نوع سند عادی محسوب می شود و ورثه و اشخاص ذینفع می توانند در صحت و اعتبار آن شک نمایند و در این خصوص اعتبار و صحت آن باید در مراجع صالح اثبات گردد.
• با توجه به مواد 279 و 280 قانون امور حسبی وصیت نامه سری توسط موصی مهر و موم می خورد و امضا می شود و در محلی که وزارت دادگستری و یا اداره ثبت مشخص می نماید به امانت سپرده می شود البته باید توجه داشت فردی که دارای سواد خواندن و نوشتن نیست نمی تواند به این روش وصیت نماید.
• در خصوص اعتبار وصیت نامه خود نوشت باید گفت با توجه به ماده 278 قانون امور حسبی، وصیت می بایست حتما با خط موصی نوشته شود، تاریخ دقیق روز و ماه و سال با خط موصی مشخص شود و وصیت نامه حتما امضا شده باشد.
• با توجه به این که وصیت نامه خود نوشت سند عادی محسوب می شود اگر ورثه و یا اشخاص ذینفع در اصالت و صحت آن شک نمایند، وظیفه موصی له است که صحت آن را با توجه به شرایط و ارائه ادله و مستندات قانونی ثابت نماید. همچنین با توجه به مطالب فوق، مطابق با ماده 843 قانون مدنی موصی نمی تواند بیشتر از میزان یک سوم از کل دارایی ها و اموال خود را وصیت کند و این وصیت نامه نافذ نیست.
• در خصوص تفاوت وصیت نامه با صلحنامه باید اشاره داشت که در وصیت نامه محدودیت قانونی وجود دارد، برای مثال موصی نمی تواند مازاد بر یک سوم اموال و دارایی خود را وصیت نماید اما این محدودیت در مورد صلحنامه وجود ندارد.
• در خصوص دومین تفاوت می توان اشاره نمود که در بر مالی که وصیت شده است، مالیات بر ارث تعلق می گیرد ولی در خصوص مالی که از طریق صلحنامه بدست آمده است فقط مالیات خرید و فروش محاسبه می شود و به آن تعلق می گیرد.
• همچنین باید به این نکته توجه داشت که صلح نامه عقد لازم می باشد و هیچ یک از طرفین نمی توانند به صورت یک طرفه به آن عمل ننمایند البته می توان در خصوص این مورد حق فسخ را در قرارداد ذکر نمود. و مهمترین تفاوت اینکه صلحنامه عقد است و نیاز به قبول اراده طرف مقابل دارد.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص بهترین انتخاب بین وصیت نامه و صلحنامه}}

♦  در خصوص پاسخ به این سوال باید اشاره داشت که طبق مطالب فوق موصی(وصیت کننده) می تواند تا میزان یک سوم از اموال و دارایی خود را وصیت کند و مازاد بر آن نافذ نیست و نیاز به رضایت ورثه دارد و ورثه می توانند به آن عمل نکنند.

♦  همچنین در خصوص سوال دوم شما باید گفت که این مورد را نمی توان صلحنامه تلقی کرد چرا که صلحنامه عقد است و نیاز به اراده و توافق طرف مقابل دارد.

_{^{مستندات قانونی - وصیت نامه و صلحنامه}}

ماده 825 قانون مدنی

وصیت بر دو قسم است: تملیکی و عهدی.

ماده 826 قانون مدنی 

وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.
وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور مینماید.
‌وصیت کننده موصی، ‌کسی که وصیت تملیکی به نفع او شده است موصی له،‌ مورد وصیت موصی‌به و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده میشود وصی نامیده میشود.

ماده 827 قانون مدنی 

تملیک به موجب وصیت محقق نمیشود مگر با قبول موصی‌له پس از فوت موصی.

ماده 829 قانون مدنی

قبول موصی‌له قبل از فوت موصی موثر نیست و موصی میتواند از وصیت خود رجوع کند حتی در صورتی که موصی‌له موصی به را‌ قبض کرده باشد.

ماده 831 قانون مدنی

اگر موصی‌له صغیر یا مجنون باشد رد یا قبول وصیت با ولی خواهد بود.

ماده 832 قانون مدنی

موصی‌له میتواند وصیت را نسبت به قسمتی از موصی به قبول کند در این صورت وصیت نسبت به قسمتی که قبول شده صحیح و‌نسبت به قسمت دیگر باطل میشود.

ماده 837 قانون مدنی

اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست.

ماده 838 قانون مدنی

موصی میتواند از وصیت خود رجوع کند.

ماده 843 قانون مدنی

وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.

ماده 276 قانون امور حسبی

وصیت‌نامه اعم از اینکه راجع باشد به وصیت عهدی یا تملیکی منقول یا غیر منقول ممکن است به طور رسمی یا خودنوشت یا سری ‌تنظیم شود.

ماده 277 قانون امور حسبی

ترتیب تنظیم وصیت‌نامه رسمی و اعتبار آن به طوری است که برای اسناد تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی مقرر است.

ماده 278 قانون امور حسبی

وصیت‌نامه خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی بوده‌ و به امضاء او رسیده باشد.

ماده 279 قانون امور حسبی

وصیت‌نامه سری ممکن است به خط موصی یا به خط دیگری باشد ولی در هر صورت باید به امضاء موصی برسد و به ترتیبی که برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گردیده در اداره ثبت اقامتگاه موصی یا محل دیگری که در آیین‌نامه وزارت دادگستری معین می‌گردد امانت گذارده‌ می‌شود.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما